Warme aanpak brengt drop-outs binnenboord

Tekst Maaike Lange - redactie Onderwijsblad - 24 oktober 2024 - 8 Minuten om te lezen

Het had niet veel gescheeld of Deuwin Javier Gonzalez (links) was nooit verpleeghuisverzorger geworden. Rechts: Janne Schmidt-Wijk, projectleider van Team You. Beeld: Rob Niemantsverdriet

In het verpleeghuis waar Deuwin Javier Gonzalez werkt, vertellen ze hem elke dag hoe goed hij voor de ouderen is. Ze prijzen zijn zorgzaamheid en hoe lief hij is. Deuwin lacht. De complimenten maken hem trots. Maar het had niet veel gescheeld of hij was nooit verpleeghuisverzorger geworden. School zag hij niet zitten. Hij vond geen aansluiting bij medestudenten of bij een opleiding en thuis was er niemand die hem aanmoedigde om zijn studie af te maken. Het vertrouwen in zichzelf had hij verloren en op een gegeven moment besloot hij helemaal met school te stoppen. Wie kon het wat schelen? 

Deuwin was amper twintig. Niemand in de buitenwereld zat te wachten op een jongen van zijn leeftijd zonder diploma. Door omstandigheden woonde hij niet meer thuis, maar in een begeleid wonen project. Hij had geen idee wat hij verder aan moest met zijn leven.

Enthousiaste studenten

Rohan Nazir knikt als hij naar het verhaal van Deuwin luistert. Ze ontmoetten elkaar bijna twee jaar geleden bij Team You van Albeda in Rotterdam. Albeda is een opleidingsinstituut voor middelbaar beroepsonderwijs (mbo) en volwasseneducatie. Nog elke keer worden ze door elkaars verhalen geraakt. “Ik wilde de autotechniek in”, vertelt Rohan. “Een dag leren en vier dagen werken, maar ik ben iemand die extra uitleg nodig heeft en op school werd dat niet gegeven. Ik haakte af, ik voelde me alleen staan en op een gegeven moment durfde ik niet meer naar mijn werk en ging in de ziektewet.” Ook hij wist niet meer wat hij moest doen. “Ik verloor het vertrouwen in de samenleving. Ik ging naar het Studie-infopunt van Albeda en kwam zo in contact met Team You.”

Dit artikel stond in het Onderwijsblad. Wil jij het blad ontvangen? Word lid!

Hier zitten de twee jongens nu in één van de lokalen van Albeda. Trots, want uiteindelijk hebben ze een opleiding afgerond. “Kijk hoe ze in korte tijd zijn uitgegroeid tot enthousiaste studenten”, zegt Janne Schmidt-Wijk, projectleider van Team You. “Ze hadden geen idee meer wat ze van het leven konden verwachten, maar gelukkig klopten ze aan voor hulp en kwamen ze uit bij Team You.”

Uitval in het mbo is groot

Team You bekommert zich om jongeren die met school willen stoppen en vervolgens zonder diploma thuis komen te zitten. De uitval in het mbo is groot. In het schooljaar 2022-2023 verlieten ruim 24.500 mbo-studenten zonder diploma het onderwijs. Dat is 6,53 procent van het totaal aantal studenten, volgens het Nederlands Jeugdinstituut. Dat percentage was nagenoeg gelijk aan dat van 2021-2023. Het jaar daarvoor lag het aandeel uitvallers rond de 5 procent.

In 2019 startte in Rotterdam een pilotproject waarbij studenten van de opleiding hbo-social work gekoppeld werden als peercoach aan mbo’ers die school vaarwel wilden zeggen. Alles was erop gericht de jongeren binnenboord te houden en te onderzoeken waar die studenten behoefte aan hadden. Janne Schmidt-Wijk: “Studenten in het mbo haken om verschillende redenen af. Ze worden gepest of uitgesloten of gediscrimineerd, of ze voelen druk vanuit thuis, of er is juist geen begeleiding van thuis.” 

Wat ze gemeen hebben is dat ze opzoek zijn naar persoonlijke aandacht, een hartelijk woordje, een plek waar ze zich fijn voelen. En dat is waar ze bij Team You voor de volle honderd procent op kunnen rekenen. Een informele, gezellige, laagdrempelige en persoonlijke aanpak. “Aanmelden kan gewoon door een appje of mailtje te sturen”, zegt Schmidt-Wijk.

Op school wilde ik alles loslaten van thuis en lol maken

Niks geen ingewikkelde procedures. En dan worden de studenten al snel uitgenodigd voor een kennismaking. “Tijdens de kennismaking vertel ik al snel ook iets over hoe mijn eigen schoolcarrière ooit was vastgelopen. Mijn moeder had problemen, waardoor ik thuis de zorg voor mijn broertje op me nam. Op school wilde ik alles loslaten van thuis en lol maken. Ik was ongemotiveerd, spijbelde en ging van havo/vwo naar de mavo, waar ik bleef zitten. Thuis zorgde niet altijd iemand voor mij en op school ook niet.” 

Schmidt-Wijk vertelt haar verhaal met maar één reden: om de jongeren die tegenover haar zitten, of dit lezen, te laten zien dat hij of zij niet de enige is met problemen. “Ik ben een vrolijk en optimistisch mens, ze zien aan mij niet dat ik problemen had die lijken op die van hen. Na mijn verhaal geven ze makkelijker iets van zichzelf prijs.”

Begeleider Bellita Wong-Loi-Sing met Noah Stello. “Na de vakantie begin ik op het grafisch lyceum in Rotterdam, mijn droomopleiding”, zegt Noah. Beeld: Rob Niemantsverdriet

Dat is heel herkenbaar voor Noah Stello. “Ik was van school getrapt, het ging niet goed met mij”, zegt ze. Ze heeft moeite met veranderingen, voelde zich depressief en vond het moeilijk om zichzelf uit te drukken. “Toen corona kwam, ging het nog slechter. Iedereen zat thuis. Ik kon dat allemaal niet handelen.”

Van een loopbaanbegeleider hoorde ze van Team You. Ze doorliep het traject zelfs drie keer, om maar niet in een gat te vallen en om niet weer, zonder iets om handen, thuis te hoeven zitten. Iedereen is welkom om het traject zo vaak te doen als nodig is, vertelt Schmidt-Wijk. “Noah had geen andere dagbesteding. Het nadeel voor haar was dat wij maar één keer per week bij elkaar komen. Ze moest elke keer weer een week wachten. Maar het gaat nu veel beter met haar.”

Noah lacht opgewekt. “Na de vakantie begin ik op het grafisch lyceum in Rotterdam, mijn droomopleiding. Ik wist altijd dat ik dat wilde, maar ik durfde het eerder niet aan. Nu voel ik me zelfverzekerder. Ik ken mezelf beter en door You heb ik mezelf beter ontwikkeld. Ook op sociaal vlak ben ik sterker geworden.”

Groeien als groep

Het traject van Team You bestaat uit vijf weken. De eerste bijeenkomst is erop gericht om iedereen zich thuis te laten voelen. “De spanning wegnemen is onze belangrijkste opdracht”, zegt Janne Schmidt-Wijk. De deelnemers zitten zenuwachtig in de kring en zeggen nog niet veel. “Ze komen echt voor zichzelf en dat maakt ze gespannen. Aan het eind van de dag zie ik ze met een glimlach weggaan en zo groeien ze als groep.”

Tijdens de eerste bijeenkomst gaan ze op zoek naar overeenkomsten met de anderen uit de groep. “Ik hou van Netflix”, schrijft iemand bijvoorbeeld op een kaartje, en dan gaat hij of zij ontdekken wie er nog meer van Netflix houdt. “Op kaartjes schrijven ze ook elkaars kwaliteiten”, zegt Schmidt-Wijk. “En de deelnemers zijn verbaasd door wat anderen, vaak al na één keer, in hen zien.”

Noah Stello (links) doorliep het traject van Team You drie keer, om maar niet weer in een gat te vallen. Iedereen is welkom om het traject zo vaak te doen als nodig is, vertelt Janne Schmidt-Wijk (rechts). Beeld: Rob Niemantsverdriet

De tweede bijeenkomst gaat over valkuilen, talent en inspiraties. In de derde week is het thema beroepen en talenten. De vierde bijeenkomst gaat over dromen uitspreken, zoals een gezin, een huis, een eigen bedrijf, werken in de zorg, en leren inzien wat daar voor nodig is. In de vijfde week benoemen ze welke stappen ze daarvoor moeten zetten. Na de vijfde bijeenkomst gaan de deelnemers met een studentencoach aan de slag om de vervolgstappen daadwerkelijk te zetten: een keer meelopen op een werkdag, aanmelden voor een opleiding. 

Volgens Schmidt-Wijk is het belangrijk dat de deelnemers zich onderdeel voelen van een community. Ben je te laat, dan krijg je een appje van haar: Hee, waar ben je, is alles goed, we maken ons zorgen, we wachten op je? “We laten je niet meer los totdat je op je plek zit”, zegt ze. “En ook daarna blijven studenten nog naar onze terugkomdagen komen, of als ze een terugval hebben weten ze ons ook te vinden.

Stapje voor stapje

Deuwin valt weer enthousiast in het gesprek: “Alle opleidingen die ik was begonnen, waren niks voor mij. Ik ging steeds niet naar school. Maar hier zeiden ze, misschien is de zorg iets voor jou. Daar had ik zelf nooit aan gedacht. En het klinkt misschien gek voor jullie, maar na de zomer ga ik weer een opleiding doen, zodat ik multi-inzetbaar word in de zorg.” Hij laat een foto zien van zijn huis. Hij woont nu samen met zijn vriendin. Een jong katje zit op zijn bureau. “Ik had niks, maar stapje voor stapje heb ik dingen voor elkaar gekregen. Ik ben een andere jongen geworden en ik zou in de toekomst jongens en meisjes zoals ik willen helpen.” 

Ik had niks, maar stapje voor stapje heb ik dingen voor elkaar gekregen

Rowan steekt zijn duim op naar Deuwin, en zegt: “Ik heb de opleiding verkoop gedaan, en kan nu zeggen dat ik een vrolijke jongen ben. Ik werk als bezorger van pakketjes, ik kan mijn eigen ritme bepalen en ben tegelijkertijd onder de mensen.” “Maar dat is nog niet alles”, vult Schmidt-Wijk aan. “Rowan is ambitieus. Vertel meer.” En Rowan beaamt: “Ik maak mijn eigen frisdrankjes, Surinaamse kokosdrankjes met allerlei smaken, die ik bottel en verkoop.”

Noah blijft Team You ook trouw als ze aan de nieuwe opleiding begint. “Zonder You zou ik langer alleen thuis hebben gezeten. De badeendjes van You heb ik nog steeds op mijn kast staan. Er staat op: Je bent nooit meer in je eentje. Ik kijk er regelmatig naar.”

In de afgelopen twee jaar heeft Team You honderd studenten per jaar begeleid naar studie of werk. “Ik zou wensen dat meer scholen dit voorbeeld volgen”, besluit Schmidt-Wijk. “En liever nog in een eerder stadium, zodat ze meteen hun talenten en kwaliteiten leren kennen en niet eerst dreigen uit te vallen, zodat ze een nare ervaring wordt bespaard.”

Lees ook: Albeda wint mbo-prijs 'Team van het jaar'

Verder lezen in dossier: